صدای دیجیتال

بچه که بودیم تو مدرسه 2 تا لیوان پلاستیکی بر میداشتیم و تهشون رو سوراخ می کردیم . یه نخ چند متری رو از این سوراخا رد می کردیم و این تلفن دست ساز میشد وسیله ای برای انتقال صدا . یکی از آرزوهای انسان که سالهای سال ذهنش رو مشغول کرده بود ، انتقال صدا از یه جا به جای دیگه بود . و همین این لیوان ساده ، یکی از اولین راههای انتقال صدا به فواصل دور تر بود .

علت اینکه در زمانهای قدیم انسانها از ابزارهایی مثل دود آتیش واسه انتقال پیام استفاده میکردن ، نبود وسیله ای واسه انتقال سریع پیام بود . مدتهای مدیدی طول کشید تا ابزارهایی که بتونن صدا رو از یه جا به جای دیگه منتقل کنن اختراع بشن . 11 خرداد 1254 هجری شمسی (تایتل شود 7 مارس 1876 میلادی)، با اختراع تلفن توسط الکساندر گراهام بل و همکارش واتسون ، انقلابی تو صنعت ارتباطات به وجود اومد .
این تلفن یه میکروفون به عنوان تحویل گیرنده صدا تو مبدا و یه بلندگو به عنوان تحویل دهنده صدا تو مقصد داشت .
انرژی صوتی ، یه انرژی مکانیکیه و از اونجا که انرژیهای مکانیکی به خاطر وابستگی به مواردی مثل اصطکاک ، جرم و محیط ، به مرور تحلیل میرن ، انتقال انرژی صوتی تو فواصل طولانی امکان پذیر نیست . بنابراین اگه قصد انتقال صوت به فواصل دور رو داشته باشیم ، باید اول اون رو به یه انرژی دیگه تبدیل کنیم ، انتقال بدیم ، و در مقصد دوباره از اون حالت واسط به صوت تبدیلش کنیم . میکروفون وسیله ایه که انرژی مکانیکی ناشی از صوت رو به سیگنال الکتریکی تبدیل میکنه . علت انتخاب انرژی الکتریکی به عنوان واسط ، اینه که انرژی الکتریکی رو میشه به راحتی انتقال داد و تقویت کرد . میکروفون پرده ای به اسم ممبران داره که در اثر صحبت کردن یا هر صدای دیگه ای ، این پرده به ارتعاش در میاد . از این ارتعاش استفاده میکنن و با استفاده از پدیده های الکتریکیی مثل القای مغناطیسی صوت به سیگنال الکتریکی تبدیل شده ، اون رو به مقصد منتقل میکنن و تو مقصد با استفاده از بلندگو سیگنال الکتریکی دریافت شده ، دوباره به صوت تبدیل میشه . بلندگو از یه آهنربای ساده مغناطیسی و یه صفحه تشکیل شده که در اثر سیگنالهای الکتریکی وارده به آهنربای مغناطیسی ، صفحه به حرکت در میاد و صدا تولید میکنه .
با اختراع تلفن اولیه ، یعنی میکروفون و بلندگو ، مشکل انتقال صدا حل شد . اما از اونجا که نیازهای بشر تمومی نداره ، یه خواسته جدید خودش رو نشون داد . میکروفون و بلندگو صدا رو منتقل میکرند ، اما امکان ذخیره کردن صدا و شنیدن اون تو زمانهای بعد رو نداشت .
احساس نیاز به وسیله ای برای ذخیره کردن صدا ، اول گرامافون رو به وجود آورد و بعد هم باعث اختراع نوارهای مغناطیسی شد . این نوارها با استفاده از یه قطعه الکترومغناطیسی ، به همون سیگنالهای الکتریکی که از صوت بدست اومده بودن وصل میشدن و متناسب با فراز و فرود صوت ، حالت مغناطیسی این نوارها هم تغییر میکرد .
با گذشت زمان شبکه های تلفن گسترده شدن و وسایل پخش صدا از روی نوارهای مغناطیسی هم به خونه ها راه پیدا کردن . گسترش استفاده از این فناوریها باعث شد تا مشکل جدیدی خودش رو نشون بده . افت کیفیت .
تو شبکه های تلفن هر چی فاصله بین مبدا و مقصد بیشتر میشد ، کیفیت صدا هم پایین تر میومد . تو نوارهای مغناطیسی هم وقتی یه نوار از روی نسخه اصلی کپی میشد ، کیفیت نسخه اصلی رو نداشت . افت کیفیت تو نوار کپی شده اونقدر زیاد بود که اگه مثلاً چند نسخه رو از روی هم کپی میکردیم ، تو نسخه آخری عملاً چیزی مناسبی برای شنیدن نمونده بود . این افت کیفیت رو شاید شما هم موقع تکثیر نوارهای کاست تجربه کرده باشید .
وجود این مشکلات در کنار پیشرفت تکنولوژی ، متخصصین رو به این فکر انداخت که ساختار ذخیره سازی و انتقال صدا رو کلاً عوض کنه . اینجا بود که صدای دیجیتال به وجود اومد .
فارغ از اینکه قبل از سی دی که 15 سال قبل ساخته وارد بازار شد ، چه جور های دیگه ای صدای دیجیتال وجود داشت، فن آوری ذخیره کردن صدا به شکل دیجیتال تقریبا تا الان تفاوت چندانی نکرده ، گفتیم که صدا به شکل نوسانات بسیار سریع توی نوار های آنالوگ ذخیره میشد ، یعنی موج به هم پیوسته ای که با سرعت زیاد ، بالا و پایین میرفت ، اما در ذخیره کردن دیجیتالی صدا ، عملا موجی در کار نیست ، اگر روی موج ذخیره شده ی دیجیتال خیلی خیلی زیاد زوم بکنیم ، میبینیم که یک سری نقطه ذخیره شده که فواصل بین اونها با خطوط صاف به هم وصل شده ، که واقعا نباید این طور باشه
صدای ذخیره شده در واقع باید به شک خطوط منحنی ذخیره بشه تا بلندگو اون رو خوب و با کیفیت پخش کنه ، اما در دیجیتال این طور نیست
گرچه در دیجیتال با فزایش نرخ ذخیره سازی ، مثلا از 44 هزار نقطه در ثانیه به 96 هزار نقطه ، فواصل این نقطه ها کمتر و کمتر میشه و شاید بشه گفت که باید از این خطوط شکسته صرف نظر کرد ، اما هنوز هستند افرادی که معتقدند تفاوت صدای آنالوگ و دیجیتال زیاده و گوش اونها متوجه این تفاوت میشه ،
منطق این افراد اینه که اگر گوش ما اونقدر قویه که از بین صدا های مختلف ، مثلا در یه خیابون شلوغ ، یه صدا رو از بقیه جدا میکنه ، یعنی صدای دوستتون رو متوجه میشین ، پس این شکستگی رو هم تشخیص میده و متوجه میشه که بلندگو به جای اینکه ، یکنواخت نوسان کنه ، داره شکسته شکسته نوسان میکنه
البته این تفاوت در صداهای زیر مثل صدای ویولون بیشتر خودشو نشون میده ، چون برای ذخیره کردن این صدا ، باید نوسانات خیلی بیشتری ذخیره بشه که کار رو برای دیجیتال مشکل تر میکنه
این همون دلیل برتری صدای آنالوگ به دیجیتاله ، حالا که با صدای دیجیتال و آنالوگ آشنا شدیم ، بد نیست مقایسه ای بین این دو داشته باشیم و ببینیم هر کدوم چه نقاط ضعف و قدرتی دارن .
صدای دیجیتال خیلی از کارها رو راحت کرده . تدوین کردن صدا با استفاده از نرم افزارهای پیشرفته کامپیوتری و افکتهای آماده خیلی راحت شده . همینطور تکثیر آثار صوتی هم سریعتر ، راحت تر و ارزون تر شده . علاوه بر اینکه تو تکثیرهای متعدد با افت کیفیت مواجه نمیشیم . یه فایل مثلا MP3 رو هر چقدر هم کپی کنیم ، بر خلاف نوارهای مغناطیسی ، کیفیتش کم نمیشه . علت این موضوع هم عدم تماس فیزیکی بین ابزار ذخیره ساز با دستگاه های پخش کننده و کپی کننده دیجیتاله . اما تو ضبط کننده ها و پخش کننده های آنالوگ ، مثل ضبط صوت ، برای هر بار ضبط یا پخش ، یه هد مغناطیسی با سطح نوار تماس فیزیکی داره . همین تماس فیزیکی باعث آسیب دیدن تدریجی اون نوار میشه . جالب اینجاست که حتی اگه از نوار استفاده هم نمیشد ، باز هم بعد از مدتی ، شرایط محیطی مثل گرما ، سرما ، نور و گرد و خاک کیفیت رو پایین می آورد .
این موارد اگر چه ممکنه از جهاتی مزیت محسوب بشن ، اما از یه دیدگاه دیگه ، باعث صدمه زدن به این صنعت هم شدن . سهولت کپی و تکثیر ، یکی از دلایل اصلی پخش محصولات کپی و ضایع شدن حق و حقوق پدید آورندگان آثاره .
از طرف دیگه خیلی از پیشکسوت های این صنعت معتقدند که اگه روز به روز به تعداد افراد غیر متخصص تو این حوزه و محصولات ضعیف و بی کیفیت اضافه میشه ، علتش فقط و فقط دیجیتالی شدن سیستمهاست که باعث شده هر کسی ، حتی بدون اطلاعات و تخصص لازم ، بتونه فقط با یه کامپیوتر ساده تو این صنعت فعالیت کنه .
از دقیق شدن های فنی بگذریم ، صدای دیجیتال ، اون هم در بخش خونگی در مقایسه با نوار ها کاست دنیای دیگه ای یه و کیفیتش نه تنها که بهتره ، که روز به روز در حال بیشتر شدنه
بهتره درباره ی عدد و رقم های صدای دیجیتال این چند تا رو بدونید
بهترین صدایی که ممکنه با رادیوی آنلوگ یا تلوزیونتون در بهترین وضعیت آنتن بشنوید در حدود 22 هزار یا همون 22 کیلوهرتزه ، البته آنالوگش
صدای MP3 با کیفیت 44هزار و 100 هرتز ذخیره میشه
صدای DVDهای صوتی میتونند از 48 هزار هرتز تا 96 هزار باشند که باز هم با فرمت wav میشه اونها رو داشته باشید
در استودیو ها صدا با کیفیت 192 کیلو هرتز هم ذخیره میشه / که البته هیچ جوره به دست ما نمیرسند /
ضمنا ، کیفیت صدایی که با تکنولوژی DVB-t الان در حال پخش هست و ما میتونیم توی خونه با ست تاپ باکس بشنویم 48هزار یا همون 48 کیلوهرتزه که واقعا برای پخش صدا توسط فرستنده یه عدد فوق العاده است
اما حالا که این مطالب رو گفتیم ، یه پیشنهاد هم براتون داریم ، اون هم اینکه حالا که متوجه شدیم که نواره های آنالوگ در طول زمان کیفیتشون کمتر و کمتر میشه و احتمال داره که اصلا غیر قابل استفاده بشند ، نوارهای کاست توی خونه تون رو بریزین داخل کامپیوتر تا هم راحت تر بتونید اونها رو بشنوید و هم راحتت تر بتونید ازشون بکاپ بگیرید ، تازه ، شاید همه ی نوارهای توی خونه تون داخل یه دی وی دی جا بشند ، روش اینکار هم خیلی ساده است ، کافیه تا خروجی ی هدفون ضبط صوت خونه تون رو با یه کابل 3.5 میلی متری به ورودی صدای لاین کامپیوترتون که معمولا رنگش آبی کم رنگه و کنارش نوشته Line in، وصل کنید ، حالا با ابزار ساند رکوردر ویندوز که توی اکسسوریزه میتونید صدا رو به صورت فایلهای wma ذخیره کنید ، فقط دقت کنید که ولوم رو روی ضبط صوتتون و لاین کامپیوترتون جوری تنظیم کنید که این میتر تون به رنگ قرمز در نیاد تا صداتون خراب یا اصطلاحاً دیستورت بشه ، البته اگر نرم افزار جت اوودیو رو داشته باشید این کار رو حرفه ای تر هم انجام میشه داد ، تازه میشه ادیت ساده هم روی صدا انجام داد و مثلا اگر زیادی چیزی رو ضبط کردید ، اضافات رو حذف کنید ، این نکته رو اضافه کنم که این کار به درد فایلهای شخصی بیشتر میخوره ، مثلا صدای خودتون توی کودکی که الان خیلی هم ارزشمنده ، چون آلبومهای موسیقی رو الان بهتره سی دیش رو تهیه کنید ، قول میدم که الان دیگه نتونید کیفیت نوارهای قدیم رو به این راحتی ها تحمل کنید
حالا چه آنالوگ و چه دیجیتال ، الان همه چیز هم دیجیتال ضبط میشه ، هم دیجیتال تدوین میشه و هم همون طور که گفتیم ، دیجیتال هم پخش میشه، مثل خود برنامه ی ما که الان با یک دوربین کاملا دیجیتال و روی این دیسک ها اطلاعات صدا و تصویر رو داره ضبط میکنه.